193 Sayılı Gelir Vergisi Yasası’nın 9'uncu maddesi esnaf muaflığından yararlanması söz konusu olanların özel durumlarını belirlemektedir. Bu bağlamda ticaret ve sanat erbabından yasa maddesinde öngörülen şekil ve suretle çalışanların kazançları Gelir Vergisi'nden muaf ( bağışık ) tutulmaktadır.
Söz konusu yasa maddesinin 6'ncı bendi gereği olarak evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanların bu işlerden sağlamış bulundukları kazançlar Gelir Vergisi'ne tabi tutulmamaktadır.
Ancak bu ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılması ile ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muafiyetten faydalanmayı engellememektedir.
Mevcut yasal düzenleme gereği olarak ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısıyla gerçek usulde Gelir Vergisi'ne tabi olanlar bu tür işleri Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlar ise esnaf muaflığından yararlandırılmamaktadır.
Ancak; evlerde kullanılması söz konusu olan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler muharrik kuvvet kapsamında kabul edilmemiştir. Örneğin evinde sahibi bulunduğu dikiş makinesi kullanarak nakış işleyen bir kişinin elde ettiği kazanç Gelir Vergisi'ne tabi tutulmamaktadır. Dolayısıyla bu kişi mükellefiyetle ilgili vergisel ödevleri yerine getirmek zorunda olmayacaktır.
Buna karşılık evinde sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve aletleri kullanmak suretiyle, gelir sağlayanların bu tür faaliyetlerinden elde edecekleri kazançlar Gelir Vergisi'ne tabi tutulacak, dolayısıyla bu kişiler mükellefiyetle ilgili ödevlerini yerine getireceklerdir.
Muafiyet kapsamındaki ürünler, ayrıca yasa maddesinde sayılmak suretiyle belirlenen mallarla sınırlı olmayıp bu ürünlere benzerlik gösteren diğer ürünlerinde aynı koşullar çerçevesinde üretilip değerlendirilmesi de söz konusu bağışıklıktan yararlandırılmaktadır.
Evlerde yapılan erişte veya ev mantısının herhangi bir kuruma veya Gelir Vergisi mükellefi olanlara satılması muafiyeti etkilemeyecektir. Ancak buna karşılık söz konusu ürünleri imal edip satanlara yapılacak ödemeler satın alanların Gelir Vergisi Yasası’nın 94. maddesinin birinci fıkrasında yer alan vergi tevkifatı (kesintisi) ile ilgili olarak tevkifata tabi tutulması gerekebilecektir.
Çünkü esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemelerin söz konusu yasanın 94'üncü maddesi uyarınca yapılacak tevkifata yönelik herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.
Esnaf muafiyetinden yararlananların, evlerinde üretmiş bulundukları ürünleri;
Bir işyeri açmaksızın,
* Dernekler, vakıflar, sendikalar ve meslek odalarınca düzenlenenler dahil olmak üzere düzenlenen kermes, festival ve panayırlarda,
* Kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satabilecekler ve esnaf muaflığından yararlanmaya da devam edeceklerdir.
Ancak bu kişilerin Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından sağlanacak yerlerde yapmış oldukları satışlar muafiyetten yararlandırılmayacaktır. Ayrıca evlerde üretilen ürünlerin, pazar takibi suretiyle satışını yapanlar, Gelir ve/veya Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından düzenlenen festival, kermes veyahut satış yerlerinde satarlarsa bu takdirde söz konusu kişiler esnaf muaflığından yararlanamayacaklardır.
Esnaf muaflığı kapsamında sayılan işlerin Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine bağlılık arz etmeyecek şekilde devamlı olarak yapılması halinde de bağışıklık devam edecektir.
Örneğin Bay Yıldırım Gülmez evinde yapma çiçek yapmaktadır. Bu ürünlerini devamlı bir biçimde Bay (A)'ya satmaktadır. Bu kişinin söz konusu durumu muafiyetten yararlanmasına engel teşkil etmeyecektir. Yasal düzenleme gereği esnaf muaflığından yararlanan bir kişinin satışlarını ticari kazanç sahiplerine veya kurumlara gider pusulası karşılığı yapması gerekmektedir.
Esnaf muaflığından faydalananlar faaliyetleri ile ilgili olarak satın aldıkları mallara ve giderlerine ilişkin Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinden aldıkları belgeleri saklamakla yükümlü tutulmuşlardır. Bu nedenle esnaf muaflığından yararlananlar istenildiğinde satın almış bulundukları mallarla ilgili fatura ve benzeri belgeleri vergi denetim elemanlarına ibraz etmekle yükümlüdürler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder